Geschiedenis van het kleuren van haar

Het is bewezen dat de mensen, van zodra ze in de loop der geschiedenis bewust werden van zichzelf, zich gingen interesseren voor het versieren en schikken van hun uiterlijk. We hebben steeds gezocht naar manieren om onszelf te veranderen, zowel om ons te camoufleren tijdens de jacht als om ons woester te maken voor onze vijanden of voor roofdieren en zelfs om aantrekkelijk te zijn voor het andere geslacht.
       Eén van de methodes om dit te doen was het vinden van manieren om het haar te kleuren en te versieren. Archeologen hebben ontdekt dat de eerste mensen mineralen, planten en insecten gebruikten om hun lichaam en haar te schilderen om aan te trekken of af te stoten. Er is ook bewijs van rond 1500 vóór Christus dat de Egyptenaren henna toepasten als haarkleurmiddel. Doorheen de geschiedenis vinden we weerklanken hiervan, want de kleur van het haar werd steeds als iets belangrijks aanschouwd voor verschillende redenen en op verschillende manieren.
       De afzonderlijke kleur en de indrukken daarmee verbonden toonden aan dat kleuren veranderd zijn doorheen de geschiedenis, maar ze zijn een interessant thema wanneer we de bijbetekenissen en associaties in verband met haarkleur tegenwoordig beschouwen.

Haarkleurhoudingen:

       Door de eeuwen heen werd de haarkleur belangrijk geacht in verschillende tijdperken en de betekenis die aan de kleuren verbonden werd, veranderde naarmate de tijd vorderde. Er waren specifieke tijdperken waarin rood haar een culturele en sociale betekenis had (en zelfs een beetje een demonische betekenis volgens sommigen), terwijl in andere periodes blonde mensen hoog op de sociale ladder stonden.
       Hieronder vindt u enkele voorbeelden van de specifieke onderscheidingen die haarkleur gehad heeft in de loop der jaren.
       De Galliërs (1ste eeuw vóór Christus) stonden erom bekend dat ze hun haar rood verfden als teken van klasse en stand.
       In de vroege middeleeuwen werd gedacht dat rood haar een teken was van hekserij. Dit was vermoedelijk omdat rood haar veroorzaakt wordt door een genetische mutatie en het eerste gedocumenteerde geval van iemand die geboren was met rood haar dateert van rond deze periode in Schotland.
       Jaren later was koningin Elizabeth verantwoordelijk voor een verandering van indruk, want haar roodbruine haar werd geïmiteerd als een weerspiegeling van haar koninklijke status.
       Op een bepaald moment werd geel of blond haar gedragen (beslist bij wet) door “vrouwen van de nacht” en vrouwen met aanzien gebruikten plantenextracten en mineralen om hun haar donkerder te maken. Er is echter ook bewijs dat op het moment dat haarstyling geïntroduceerd werd in de Romeinse maatschappij (300 vóór Christus), vrouwen van adel hun haar rood verfden, vrouwen uit de middenklasse kozen voor blond en arme vrouwen hun haar zwart kleurden.
       Tijdens de renaissance verkozen vrouwen goudkleurig en blond haar omdat dit een engelachtige bijbetekenis had. Venetiaanse vrouwen droegen hoeden zonder top met brede randen en ze trokken hun haar door de bovenkant en legden het gelijkmatig op de randen. Het haar werd dan bewerkt met een mengeling van aluin, honing en zwavel om het bleken door de zon te bespoedigen.
       En natuurlijk kennen we allemaal de Hollywoodsensatie van blondjes die het woord “sexy” definieerden voor een heel tijdperk mannen (en vrouwen). Weinigen waren van nature blond, de meesten hadden bleekmiddel nodig om beroemd te worden.

       Door de jaren heen werd in ruime mate aandacht gegeven aan blondjes en aan roodharigen, wat sommigen doet denken dat dit de geliefde kleuren waren door de eeuwen heen. Aan de andere kant vertegenwoordigen brunettes 60 % van de wereldbevolking en alhoewel zij misschien niet dezelfde sociale reputatie hadden als blondjes en roodharigen, is er voor hen steeds de grootste keuze aan schakeringen geweest. Vroege haarkleuringen – henna, indigo, salie en kamille – konden enkel het haar donkerder maken.
       Aangezien de donkerste tinten van bruin het meest voorkwamen in streken zoals Azië, Zuid-Amerika en Afrika, ontwikkelden die schakeringen voor veel Europeanen een exotische bekoring.

 Houdingen ten opzichte van haarkleur in de moderne tijden zijn steeds voor een groot deel afhankelijk geweest van de actuele trends en de geografische locatie. In Zuid-Amerika, Afrika en Azië bijvoorbeeld is het heel gewoon om bruinharig te zijn. Blondjes en roodharigen werden daar aanzien als exotisch en werden vaak nagestreefd. Bij de Europese volkeren was het omgekeerde vaak het geval, met donkerder haarkleuren die beschouwd werden als méér bekorend en vreemd. Vooral in streken waar veel blonde mensen leven, zoals in de Scandinavische landen, is het helemaal niet speciaal om blond te zijn en weinig mensen schenken aandacht aan een roodharige in Schotland of Ierland.
       De actuele trends en de aantrekkingskracht van bepaalde kleuren is het resultaat van andere vormen van aanbidding. De huidige vrouw (en man) wil een bepaalde haarkleur omdat een geliefde beroemdheid die ook heeft. Het gemak waarmee u tegenwoordig van kleur kan veranderen zorgt ervoor dat het een koud kunstje is om dezelfde haarkleur als uw idool te hebben.

Haarkleurformules

       De eerste haarverven waren afkomstig van planten en insecten. Henna, kamille en indigo werden in Egypte veel gebruikt om het haar te kleuren en in tijden daarvóór werden bessen ook vaak toegepast om het haar een kleurtje te geven. Citroen en andere citrussappen, zwavel, aluin en mengelingen van honing werden gebruikt om het bleken van het haar in de hand te werken. Deze types van “natuurlijke” haarkleuring waren alomtegenwoordig en beschikbaar tot de 19de eeuw, periode waarin chemische ontdekkingen werden gedaan.
       In de vroege jaren 1800 durfden sommige mannen wel eens zilvernitraat gebruiken om de grijze haren van hun snor donkerder te maken. Dit leidde tot de ontwikkeling van een haarkleurformule. De mengeling bestond uit zilvernitraat, gomwater en gedistilleerd water en er werd naar verwezen met de term Grieks water. Het product was uitermate populair, alhoewel het wat van zijn aantrekkingskracht verloor toen bleek dat herhaaldelijk gebruik ervoor kon zorgen dat het verdonkerde haar purper werd.
       Ook vandaag de dag nog gebruiken we metaalzouten en er is een komisch tintje verbonden aan het feit dat de producten van tegenwoordig op basis van metaalzout voor het dekken van grijs haar kunnen de neiging hebben om het haar lichtjes groen te doen worden wanneer het product langer op het haar inwerkt.
       In feite is het zo dat twee van de breedst bekende productmerken voor haarkleuring hun start kenden bij het begin van de 20ste eeuw. In 1907 ontwikkelde de Franse chemicus Eugene Schueller een haarverf gebaseerd op een synthetische formule van paraphenylenediamine, die hij Auréole noemde. Dit veranderde later in “L’Oréal”. Een paar tientallen jaren later ontwikkelde de New Yorkse chemicus Lawrence Geld een haarverf die de haarschacht binnendrong en hij begon een bedrijfje om dit middel te produceren en te verkopen. Dit was de geboorte van “Clairol”. In 1950 zorgde hij voor een revolutie in de haarkleurindustrie door een haarkleuring te creëren en te introduceren die in één stap werkte, namelijk Miss Clairol Hair Color Bath. Dit was het eerste haarkleurproduct dat het haar kon verhelderen en kleuren (zonder gebruik van de hardere bleekproducten) in één proces.

De blijvende effecten

       De mogelijkheid om de kleur van het haar permanent (tot de natuurlijke kleur genoeg uitgroeit om die te zien) en makkelijk te veranderen, wijzigde de houdingen die veel vrouwen hadden tegenover haarkleuring. In de jaren 20 veranderden jonge dames van haarkleur om hun stijlgevoel te wijzigen toen de Charleston periode losbrak. Dit werd gevolgd door de onvermijdelijke reactie van drastische veranderingen in de maatschappij en in de vroege jaren 30 was het haar kleuren iets wat enkel “meisjes van lichte zeden” deden.
       Tegen het einde van de jaren 30 temperden de houdingen echter wat en het kleuren van haar werd opnieuw aanvaard.
       Tegen de jaren 50 echter was er nog steeds wat schande mee gemoeid voor veel vrouwen, vooral wanneer het erop aankwam om toe te geven dat ze hun haar verfden. Eén van de hoofdredenen voor sommige vrouwen om haarverf te gebruiken was om de grijze haren te verbergen die hun leeftijd zouden verraden. De afwezigheid van grijs stond gelijk met het jonger zijn (of op zijn minst het jonger lijken).

Het is copywriter Shirley Polykoff die zorgde dat het verven van haar ingang vond bij de moderne vrouw toen ze een advertentiecampagne creëerde met de slogan “Doet zij het … of doet zij het niet? Enkel haar kapper kan het met zekerheid zeggen.” (“Does she … or doesn’t she? Only her hairdresser knows for sure.”) Deze langlopende advertentiecampagne is in belangrijke mate verantwoordelijk voor de drastische toename van de doe-het-zelf haarkleuringen. Gedurende de volgende 20 jaar (tot de campagne stopte) steeg het aantal Amerikaanse vrouwen die hun haar verfden tot méér dan 40 % (en dit cijfer kwam van ongeveer 7 %). Deze langdurige resultaten verzekerden ook de toekomst van het bedrijf voor wie deze campagne bestemd was. Dit bedrijf was natuurlijk Clairol.
       De reden voor het succes van de campagne was eenvoudig: de slogan hield in dat vrouwen – respectabele echtgenotes en moeders – het recht hadden om hun haar te verven als ze dit wilden en dat ze dit nu discreet thuis konden doen.
       De jaren 70 zorgden voor nog een andere houding. Haar verven was niet enkel een recht, waardoor u uw grijze haren discreet thuis kon dekken, het was eveneens een beloning. De jonge advertentieverantwoordelijke Ilon Specht, die werkte voor L’Oréal, schreef een slogan die bij alle vrouwen weergalmde. Gelijke rechten waren “in” en vrouwen van overal ter wereld betoogden voor erkenning. De “L’Oréal” slogan “Omdat ik het waard ben.” (“Because I’m worth it.”) verklaarde krachtig dat elke vrouw het recht had om om het even wie te zijn en dat “L’Oréal” haar zou helpen om zichzelf opnieuw uit te vinden op om het even welke gewenste manier.